Sezon letni w pełni. Słońce, błękitne niebo i wyższe temperatury zachęcają do wyjścia na górskie wycieczki. Wydawać by się mogło, że jeśli dobra pogoda dopisuje, nic nam nie grozi.
Nic bardziej mylnego!
Miejcie na uwadze, że w takich warunkach bardzo łatwo może dojść do 𝗵𝗶𝗽𝗲𝗿𝘁𝗲𝗿𝗺𝗶𝗶, czyli przegrzania organizmu.
Hipertermia przybiera różne formy, w zależności od temperatury ciała i jej wpływu na organizm.
Wyróżniamy 3 stopnie hipertermii:
- przegrzanie,
- wyczerpanie cieplne,
- udar cieplny (stan nagły).
Hipertermia może być spowodowana: wysoką temperaturą otoczenia oraz zwiększoną wilgotnością powietrza, długotrwałym wysiłkiem fizycznym, a także brakiem odpowiedniego nawodnienia organizmu (nie tylko podczas aktywności).
Organizm człowieka zawsze dąży do osiągnięcia stanu równowagi, czyli homeostazy. Gdy wzrasta temperatura krwi, w naszym ciele uruchamiane są mechanizmy ułatwiające jego schłodzenie: serce zaczyna szybciej bić, zwiększa się częstość i głębokość oddechów, rozszerzają się naczynia krwionośne skórne (pojawiają się rumieńce), zaczynamy się bardziej pocić. Gdy temperatura głęboka ciała przekroczy 41℃, dochodzi do nieodwracalnych zmian w strukturze białek (tzw. denaturacja) budujących ludzkie ciało.
Na hipertermię szczególnie narażone są:
- niemowlęta (noszone w nosidle, będące w wózkach) oraz małe dzieci – ich mechanizmy obronne nie są w pełni rozwinięte;
- osoby w podeszłym wieku – z powodu występowania chorób współistniejących (choroby układu krążenia, układu oddechowego);
- osoby podejmujące intensywny wysiłek fizyczny, a niemające odpowiedniego przygotowania i takie, które nie zadbały o nawodnienie organizmu.
Objawy
- Przegrzanie – zmęczenie, zawroty i bóle głowy, nudności, niekiedy bolesne kurcze mięśni brzucha lub kończyn.
- Wyczerpanie cieplne – blada chłodna skóra, przyspieszone tętno, nasilenie nudności, wymioty, bóle głowy, zaburzenia świadomości.
- Udar cieplny – gorąca sucha skóra, zaburzenia świadomości, majaczenie, utrata przytomności.
W przypadku hipertermii należy:
- powstrzymać się od wysiłku i zaprzestać wykonywanej aktywności fizycznej;
- chronić się przed dalszym narażeniem na ciepło (np., o ile to możliwie, przenieść się w chłodne miejsce);
- pić chłodne napoje, koniecznie z elektrolitami (nadmierna ilość samej wody jest niekorzystna).
Zapamiętanie tych zasad ułatwi angielski akronim FIRE:
𝗙 – płyny (nawadnianie chorego) (fluid)
𝗜 – chłodzenie (lód) (ice)
𝗥 – odpoczynek (rest)
𝗘 – rozpoznanie choroby (recognition of emergency)
Jeżeli mimo tych czynności samopoczucie wasze lub osoby, której pomagacie, nie ulegnie poprawie w ciągu 20–30 minut bądź pojawią się drgawki, splątanie czy śpiączka, konieczne jest wezwanie pomocy i transport do szpitala!
W przypadku podejrzenia udaru cieplnego należy:
- wezwać pomoc;
- rozpocząć intensywne chłodzenie: pozbyć się zbędnej odzieży, polać ratowaną osobę zimną wodą lub zanurzyć ją w jeziorze albo strumyku.
Jeśli dojdzie do utraty przytomności lub skrajnego wycieńczenia, należy:
- wezwać pomoc;
- ułożyć tą osobę w pozycji bocznej ustalonej, kontrolować jej oddech i schładzać;
- nie podawać płynów!;
- czekać spokojnie na ratowników.
Jeśli dojdzie do zatrzymania krążenia należy:
- rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową zgodnie z zasadami przeprowadzania podstawowych zabiegów resuscytacyjnych.
W kolejnym poście napiszemy o zasadach właściwego nawadniania – bo przecież „lepiej zapobiegać niż leczyć”.