Sezon letni w pełni. Słońce, błękitne niebo i wyższe temperatury zachęcają do wyjścia na górskie wycieczki. Wydawać by się mogło, że jeśli dobra pogoda dopisuje, nic nam nie grozi.

Nic bardziej mylnego!

Miejcie na uwadze, że w takich warunkach bardzo łatwo może dojść do 𝗵𝗶𝗽𝗲𝗿𝘁𝗲𝗿𝗺𝗶𝗶, czyli przegrzania organizmu.

Hipertermia przybiera różne formy, w zależności od temperatury ciała i jej wpływu na organizm.

Wyróżniamy 3 stopnie hipertermii:

• przegrzanie,
• wyczerpanie cieplne,
• udar cieplny (stan nagły).

Hipertermia może być spowodowana: wysoką temperaturą otoczenia oraz zwiększoną wilgotnością powietrza, długotrwałym wysiłkiem fizycznym, a także brakiem odpowiedniego nawodnienia organizmu (nie tylko podczas aktywności).

Organizm człowieka zawsze dąży do osiągnięcia stanu równowagi, czyli homeostazy. Gdy wzrasta temperatura krwi, w naszym ciele uruchamiane są mechanizmy ułatwiające jego schłodzenie: serce zaczyna szybciej bić, zwiększa się częstość i głębokość oddechów, rozszerzają się naczynia krwionośne skórne (pojawiają się rumieńce), zaczynamy się bardziej pocić. Gdy temperatura głęboka ciała przekroczy 41℃, dochodzi do nieodwracalnych zmian w strukturze białek (tzw. denaturacja) budujących ludzkie ciało.

Na hipertermię szczególnie narażone są:

• niemowlęta (noszone w nosidle, będące w wózkach) oraz małe dzieci – ich mechanizmy obronne nie są w pełni rozwinięte;
• osoby w podeszłym wieku – z powodu występowania chorób współistniejących (choroby układu krążenia, układu oddechowego);
• osoby podejmujące intensywny wysiłek fizyczny, a niemające odpowiedniego przygotowania i takie, które nie zadbały o nawodnienie organizmu.

Objawy

• Przegrzanie – zmęczenie, zawroty i bóle głowy, nudności, niekiedy bolesne kurcze mięśni brzucha lub kończyn.
• Wyczerpanie cieplne – blada chłodna skóra, przyspieszone tętno, nasilenie nudności, wymioty, bóle głowy, zaburzenia świadomości.
• Udar cieplny – gorąca sucha skóra, zaburzenia świadomości, majaczenie, utrata przytomności.

W przypadku hipertermii należy:

• powstrzymać się od wysiłku i zaprzestać wykonywanej aktywności fizycznej;
• chronić się przed dalszym narażeniem na ciepło (np., o ile to możliwie, przenieść się w chłodne miejsce);
• pić chłodne napoje, koniecznie z elektrolitami (nadmierna ilość samej wody jest niekorzystna).

Zapamiętanie tych zasad ułatwi angielski akronim FIRE:

𝗙 – płyny (nawadnianie chorego) (fluid)

𝗜 – chłodzenie (lód) (ice)

𝗥 – odpoczynek (rest)

𝗘 – rozpoznanie choroby (recognition of emergency)

Jeżeli mimo tych czynności samopoczucie wasze lub osoby, której pomagacie, nie ulegnie poprawie w ciągu 20–30 minut bądź pojawią się drgawki, splątanie czy śpiączka, konieczne jest wezwanie pomocy i transport do szpitala!

W przypadku podejrzenia udaru cieplnego należy:

• wezwać pomoc;
• rozpocząć intensywne chłodzenie: pozbyć się zbędnej odzieży, polać ratowaną osobę zimną wodą lub zanurzyć ją w jeziorze albo strumyku.

Jeśli dojdzie do utraty przytomności lub skrajnego wycieńczenia, należy:

• wezwać pomoc;
• ułożyć tą osobę w pozycji bocznej ustalonej, kontrolować jej oddech i schładzać;
• nie podawać płynów!;
• czekać spokojnie na ratowników.

Jeśli dojdzie do zatrzymania krążenia należy:

• rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową zgodnie z zasadami przeprowadzania podstawowych zabiegów resuscytacyjnych.

W kolejnym poście napiszemy o zasadach właściwego nawadniania – bo przecież „lepiej zapobiegać niż leczyć”.